Iedereen gaat dood. Niet bepaald een vernieuwende notie, maar toch staan we niet vaak stil bij de ultieme consequentie hiervan. Als mensen het over de dood hebben, spreken ze vooral over de onpersoonlijke dood van iemand anders. Veel minder zijn we geneigd na te denken over onze eigen dood. En dat terwijl deze persoonlijke dood ons des te meer aangaat en daarom misschien wel veel interessanter is. Hoogste tijd dus om deze persoonlijke dood eens onder de loep te nemen.
Door Jochem Dijkstra
Woorden werken in het algemeen het best als ze zeggen wat ze bedoelen. Een ligfiets is een fiets waarop je ligt, een café is een plek waar je koffie haalt en de Lingo-tas is een tas die je bij Lingo mee naar huis mag nemen als bij de laatste zevenletterwoorden je milde dyslexie op begint te spelen. Helder en duidelijk. Woorden als deze houden de taal opgeruimd en overzichtelijk. Ik vraag me daarom af wat het woord ‘doodgewoon’ in ons vocabulaire te zoeken heeft. Normaal gesproken vinden wij de dood namelijk helemaal niet zo gewoontjes. Een beschrijving van de dood als ‘het meest ingrijpende dat je kan overkomen’ komt al wat dichter in de buurt. De aanduiding ‘gewoon’ gebruiken we juist als we iets gebruikelijk of alledaags vinden en dat lijkt in het geval van de dood niet op zijn plaats. Doodgaan doen we in het algemeen maar één keer en in de tussentijd doen we ons stinkende best haar op zo groot mogelijke afstand te houden. Aan de andere kant zou je kunnen stellen dat sterven de normale gang van zaken is: levens hebben nu eenmaal de tendens vroeg of laat in een sterfgeval te resulteren. De dood ‘gewoon’ noemen schept dus een hoop onduidelijkheid. Hoe moeten we de dood dan wel begrijpen?
Dit artikel met misschien al te indrukwekkende titel biedt een beschouwend antwoord op de vraag wat te denken over twee visies op de essentie van menselijke identiteit.
Door Flavio Geelhoed
In ieder geval eens, als het geen tweemaal was, kreeg ik door een oudere zus toegeroepen: ‘Je bent je gedachten niet!’ Zo herinnerde ik me weer heel duidelijk toen ik, Descartes’ Meditaties lezend, stuitte op het exacte tegengestelde, namelijk dat hij zijn bestaan concludeert uit het feit dat hij denkt, want hij die denkt over wat hij is, is iets wat denkt. Deze schijnbare tegenstelling – ‘je bent je denken niet’ versus ‘je bestaat zowaar je denkt’ – leek mij direct het geschikte onderwerp voor mijn eerste bijdrage aan Qualia. Want wat moet ik hiervan… denken? Is het zo dat mijn gedachten geen deel uitmaken van mijn identiteit? Wat ík denk is toch een evident onderdeel van wie ík ben? Of niet, ben ik pas mijn ware ik als ik niet denk, en ik alleen maar bewust ben en voel? Dit zijn enkele van de gedachten die ik heb als ik hier vrij over zit te peinzen.
Vrijheid geldt als een van de speerpunten in de hedendaagse maatschappij, maar betekent een liberale samenleving ook dat zij vrij is?
Door Jochem Dijkstra
Cultureel liberalisme
Liberalisme is in de negentiende eeuw ontstaan als protest tegen het absolutisme. Men wilde het heft in eigen hand nemen en zich niet langer de les laten lezen door een selecte groep uitverkorenen. Enkele van de kernbegrippen van dit liberalisme waren daarom individualisme, gelijkwaardigheid en vrijheid. In dit essay wil ik een weergave geven van hoe deze waarden in het huidige tijdsbestek onderling kunnen botsen.
Welke filosofiestudent komt het niet bekend voor? In een gesprek met een vriend/familielid/kennis merk je dat er verschil van mening bestaat, waarna je besluit daar eens op in te gaan. Je verklaart het oneens te zijn, vraagt om de redenen voor het geuite standpunt, of geeft direct een tegenargument. Je bent benieuwd naar het antwoord, je voorziet een interessante discussie, maar de reactie laat je beduusd achter: ‘nou, ik wil hier geen ruzie over maken hoor!’ In dit stuk zal ik laten zien hoe belangrijk het verschil is tussen discussie en debat.
